Bir web sitesinin tarayıcıda bıraktığı çerezle benim hangi sitelere girdiğim sanırım takip edilebiliyor, değil mi? Peki takip eden site mesela facebook bu takibi birebir benim adımla eşleştiriyor mu? https kullanan siteler takibin dışında mı kalıyor?
Kısa cevap: Yüksek oranda hayır ama kısmen evet.
Öncelikle şu bilgiyi vereyim, her site kendi bıraktığı cookie'yi okuyabilir sadece. Yani abc.com'un bıraktığı cookie'yi, xyz.com açıp okuyamaz. (senin bilgisayarındaki -varsa- virüs vs. ayrı konu). Ancak şöyle bir sistem var:
Girdiğin neredeyse bütün sitelerde mesela bir Facebook like butonu var. Buton kendini tanıyor, hangi sitede olduğunu biliyor. Bu şekilde Facebook senin hangi sitede olduğunu bir cookie'ye yazıyor. Sonra da sadece Facebook bu cookie'yi okuyabiliyor. Aynı durum Google (adsense, analytics vs.), çeşitli reklam network'leri vs. için de geçerli.
Bu cookile'ler senin bilgisayarına yazılıyor ve okunurken "bu bilgisayar" diye okunuyor. Kim olduğu bilinmez. "bu bilgisayardan şu sitelere girildiğini kaydetmişim" diye okunur.
Ancak, üye olduğun zaman bir de hangi kullanıcı olduğun kaydedilebilir. Yani Facebook'a üyeysen, giriş yapmışsan, "530654 numaralı kullanıcı şu sitelere girmiş" gibi bir bilgi oluşturulabilir ve bu bilgi işlenebilir. Böylece sana özel reklam gösterip daha çok para kazanabilirler.
530654 Numaralı kullanıcı kimdir? Sen ne kadar bilgi bıraktıysan o kadar tanıyor olabilirler seni. Check-in'lerinden ev adresini, Instagram fotoğrafından donunun rengini bilebilirler. HTTPS durumu değiştirmez.
Ancak hangi sitelerin cookie ile hangi bilgileri kaydedip kullandığını bilmiyorum. İzleniyoruz, çok çirkin ama şöyle düşünüyorum: Türkiye'de yasa ile girdiğimiz her site devlet tarafından kaydediliyor mesela (https zor). Üstelik her şey yurtiçinde olduğu ve yasaya bağlandığı için, "1953554 numaralı TTnet abonesi, şu tarih ve şu saatte, Youtube'da falanca videoyu izlemiş" diye ortaya çıkarabilirler. Canları isterse polis kapını çalabilir (teorik).
Facebook, Google vs. ise ancak benim verdiğim kadar bilgiye sahip olabilir.
Öncelikle şu bilgiyi vereyim, her site kendi bıraktığı cookie'yi okuyabilir sadece. Yani abc.com'un bıraktığı cookie'yi, xyz.com açıp okuyamaz. (senin bilgisayarındaki -varsa- virüs vs. ayrı konu). Ancak şöyle bir sistem var:
Girdiğin neredeyse bütün sitelerde mesela bir Facebook like butonu var. Buton kendini tanıyor, hangi sitede olduğunu biliyor. Bu şekilde Facebook senin hangi sitede olduğunu bir cookie'ye yazıyor. Sonra da sadece Facebook bu cookie'yi okuyabiliyor. Aynı durum Google (adsense, analytics vs.), çeşitli reklam network'leri vs. için de geçerli.
Bu cookile'ler senin bilgisayarına yazılıyor ve okunurken "bu bilgisayar" diye okunuyor. Kim olduğu bilinmez. "bu bilgisayardan şu sitelere girildiğini kaydetmişim" diye okunur.
Ancak, üye olduğun zaman bir de hangi kullanıcı olduğun kaydedilebilir. Yani Facebook'a üyeysen, giriş yapmışsan, "530654 numaralı kullanıcı şu sitelere girmiş" gibi bir bilgi oluşturulabilir ve bu bilgi işlenebilir. Böylece sana özel reklam gösterip daha çok para kazanabilirler.
530654 Numaralı kullanıcı kimdir? Sen ne kadar bilgi bıraktıysan o kadar tanıyor olabilirler seni. Check-in'lerinden ev adresini, Instagram fotoğrafından donunun rengini bilebilirler. HTTPS durumu değiştirmez.
Ancak hangi sitelerin cookie ile hangi bilgileri kaydedip kullandığını bilmiyorum. İzleniyoruz, çok çirkin ama şöyle düşünüyorum: Türkiye'de yasa ile girdiğimiz her site devlet tarafından kaydediliyor mesela (https zor). Üstelik her şey yurtiçinde olduğu ve yasaya bağlandığı için, "1953554 numaralı TTnet abonesi, şu tarih ve şu saatte, Youtube'da falanca videoyu izlemiş" diye ortaya çıkarabilirler. Canları isterse polis kapını çalabilir (teorik).
Facebook, Google vs. ise ancak benim verdiğim kadar bilgiye sahip olabilir.
